گیربکس حلزونی چیست و در زمان خرید آن به چه نکاتی توجه کنیم؟

مقدمه

گیربکس حلزونی یکی از پرکاربردترین و محبوب‌ترین انواع گیربکس‌های صنعتی است که به دلیل طراحی ساده، عملکرد نرم، صدای کم و توانایی تولید گشتاور بالا، در بسیاری از ماشین‌آلات و صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرد. این گیربکس‌ها معمولاً همراه با الکتروموتور سه فاز یا الکتروموتور تک فاز به کار می‌روند تا سرعت خروجی موتور را کاهش داده و گشتاور را افزایش دهند.
در این مقاله بررسی می‌کنیم که گیربکس حلزونی چگونه کار می‌کند، چه ویژگی‌هایی دارد و هنگام خرید آن باید به چه نکاتی توجه کرد.

۱. گیربکس حلزونی چیست و چگونه کار می‌کند؟

گیربکس حلزونی از دو بخش اصلی تشکیل شده است: چرخ‌دنده حلزونی (مارپیچ) و چرخ‌دنده برنزی یا فولادی. محور ورودی گیربکس به شکل مارپیچ طراحی شده و هنگام چرخش، نیرو را به چرخ‌دنده خروجی منتقل می‌کند.
در نتیجه، سرعت دوران کاهش یافته و گشتاور خروجی به‌صورت قابل توجهی افزایش می‌یابد. به همین دلیل، از گیربکس‌های حلزونی در تجهیزاتی استفاده می‌شود که نیاز به حرکت آرام و کنترل‌شده دارند؛ مانند نوار نقاله‌ها، بالابرها، درب‌های اتوماتیک، میکسرها و ماشین‌آلات بسته‌بندی.

۲. رابطه گیربکس حلزونی با الکتروموتور سه فاز و تک فاز

گیربکس حلزونی معمولاً همراه با الکتروموتور نصب می‌شود. انتخاب نوع موتور تأثیر مستقیمی بر کارایی سیستم دارد.
در کاربردهای صنعتی و سنگین، مانند خطوط تولید یا آسانسورهای کارگاهی، الکتروموتور سه فاز بهترین گزینه است؛ زیرا توان و گشتاور بالاتری تولید کرده و در بلندمدت بازده بیشتری دارد.
اما در دستگاه‌های کوچک‌تر و مصارف خانگی، الکتروموتور تک فاز عملکرد کافی و هزینه پایین‌تری دارد. گیربکس حلزونی به دلیل ساختار فشرده و طراحی استاندارد، با هر دو نوع موتور به‌راحتی قابل اتصال است.

۳. مزایای استفاده از گیربکس حلزونی

گیربکس‌های حلزونی مزایای فراوانی دارند که باعث شده در بسیاری از صنایع به‌عنوان گزینه‌ای مطمئن شناخته شوند:

• کاهش سرعت و افزایش گشتاور خروجی

• کارکرد بی‌صدا و نرم به دلیل تماس لغزشی دنده‌ها

• قابلیت نصب در فضاهای کوچک و محدود

• طول عمر بالا در صورت نگهداری مناسب

• قابلیت اتصال با انواع الکتروموتور سه فاز و تک فاز

• قیمت مناسب و مقرون‌به‌صرفه نسبت به سایر گیربکس‌ها

۴. نکات مهم در زمان خرید گیربکس حلزونی

انتخاب درست گیربکس نیازمند توجه به چند نکته‌ی فنی و کاربردی است. در ادامه به مهم‌ترین موارد اشاره می‌کنیم:

الف) توان و سرعت الکتروموتور

قبل از خرید باید توان (کیلووات یا اسب بخار) و سرعت موتور (دور در دقیقه) را بدانید. به عنوان مثال، الکتروموتور سه فاز با توان ۱.۵ کیلووات و دور ۱۴۰۰، در ترکیب با گیربکس حلزونی با نسبت تبدیل ۴۰:۱، سرعت خروجی حدود ۳۵ دور در دقیقه و گشتاور بالایی تولید می‌کند.

ب) نسبت تبدیل

نسبت تبدیل (i) تعیین می‌کند که چند دور چرخش موتور معادل یک دور چرخش محور خروجی باشد. هرچه این نسبت بالاتر باشد، گشتاور بیشتر و سرعت کمتر می‌شود. برای دستگاه‌های سنگین‌تر با موتور سه فاز معمولاً نسبت‌های بالاتر (مثلاً ۵۰:۱ یا ۶۰:۱) انتخاب می‌شود، در حالی که برای کارهای سبک‌تر با الکتروموتور تک فاز نسبت‌های پایین‌تر (۱۰:۱ یا ۲۰:۱) مناسب‌تر است.

ج) گشتاور مورد نیاز

گشتاور خروجی باید متناسب با بار مکانیکی سیستم باشد. در صورت انتخاب گیربکس کوچک‌تر از حد نیاز، احتمال خرابی و استهلاک زودرس وجود دارد.

د) جنس بدنه و دنده‌ها

بدنه گیربکس‌های حلزونی معمولاً از آلومینیوم یا چدن ساخته می‌شود. مدل‌های آلومینیومی برای کارهای سبک‌تر و مدل‌های چدنی برای کاربردهای صنعتی و سنگین‌تر مناسب هستند.

هـ) نوع نصب

گیربکس‌های حلزونی در مدل‌های پایه‌دار، فلنج‌دار و هالو شافت تولید می‌شوند. انتخاب نوع نصب باید با ساختار دستگاه و فضای موجود هماهنگ باشد.

۵. راندمان و کیفیت ساخت

راندمان گیربکس حلزونی معمولاً بین ۵۰ تا ۹۰ درصد است و به زاویه مارپیچ، کیفیت چرخ‌دنده‌ها، روغن‌کاری و برند تولیدکننده بستگی دارد.

در زمان خرید، علاوه بر قیمت، به گارانتی، خدمات پس از فروش و دسترسی به قطعات یدکی توجه کنید تا در صورت نیاز بتوانید به‌راحتی تعمیر یا تعویض انجام دهید.

۶. نگهداری پس از خرید

نگهداری منظم یکی از مهم‌ترین عوامل در افزایش طول عمر گیربکس است. نکات زیر را همیشه رعایت کنید:

• سطح روغن را به‌صورت دوره‌ای بررسی و تعویض کنید.

• از بارگذاری بیش از حد روی گیربکس خودداری نمایید.

• اطمینان حاصل کنید که الکتروموتور و گیربکس در یک راستا نصب شده‌اند.

• از تمیز بودن بدنه و تهویه مناسب اطراف گیربکس اطمینان داشته باشید.

جمع‌بندی

گیربکس حلزونی یک انتخاب عالی برای انتقال قدرت در کاربردهایی است که نیاز به سرعت پایین و گشتاور بالا دارند. ترکیب این گیربکس با الکتروموتور سه فاز برای مصارف صنعتی سنگین و با الکتروموتور تک فاز برای مصارف سبک‌تر، بهترین بهره‌وری را به همراه دارد.
در زمان خرید، به توان موتور، نسبت تبدیل، گشتاور، شرایط کاری و کیفیت ساخت گیربکس توجه کنید تا سیستمی کارآمد، بی‌صدا و بادوام در اختیار داشته باشید.

برای خرید انواع گیربکس حلزونی و الکتروموتور سه فاز یا تک فاز با قیمت مناسب و کیفیت تضمین‌شده، می‌توانید به شیبا صنعت مراجعه کنید. این مجموعه با ارائه محصولات متنوع و مشاوره تخصصی، انتخابی مطمئن برای صنایع مختلف محسوب می‌شود.